Tour de Pologne

Tour de Pologne (pol. Wyścig dookoła Polski, oficjalny skrót: TdP) – wieloetapowy szosowy wyścig kolarski, organizowany cyklicznie na terenie Polski w sierpniu (do 2008 roku we wrześniu). Od pierwszej edycji (1928) do 1992 posiadał status wyścigu amatorskiego (jedynie w 1974 wyjątkowo rozgrywany był w formule open z udziałem zawodowców). Od 1993 – po przejęciu organizacji przez Czesława Langa – jest w pełni zawodowy. Od 2005 należy do cyklu UCI ProTour.

Całkowita długość trasy TdP oscyluje obecnie w granicach 1 200 kilometrów, choć w przeszłości bywała znacznie dłuższa (w1953 roku kolarze musieli pokonać aż 2 311 km), a jej przebieg wiedzie z północy na południe Polski.

Od 1999 do 2005 wyścig kończyła górska czasówka z metą na Orlinku w Karpaczu. W sezonie 2008 trasa zawodów została diametralnie zmieniona i przeniesiona na wschodnie tereny kraju. Od tego momentu meta wyścigu usytuowana jest w Krakowie.

Historia


Wstępne koncepcje przeprowadzenia w odrodzonej i niepodległej Polscewieloetapowej imprezy kolarskiej – wzorowanej na coraz popularniejszym Tour de France – pojawiały się już na początku lat 20. XX wieku. Bardziej realnych kształtów pomysły te nabrały jednak dopiero kilka lat później, gdy konkretny projekt jej organizacji przedstawiły wspólnie: Warszawskie Towarzystwo Cyklistów i dziennik „Przegląd Sportowy”. To właśnie z ich inicjatywy postanowiono późnym latem 1928 rozegrać I Bieg Kolarski dookoła Polski (pierwsza i oryginalna nazwa TdP). Jego historyczna, premierowa edycja odbyła się w dniach 7–11 września 1928, a na starcie stanęło 71 kolarzy, z których – po przejechaniu prawie 1 500 km – najlepszym okazał się Feliks Więcek z Bydgoskiego Klubu Kolarskiego.

Do wybuchu II wojny światowej odbyły się jeszcze cztery edycje narodowego touru, z których dwie – w latach 1937 i 1939 – wygrał "tygrys szos" – Bolesław Napierała.

Pierwsze wyścigi znacznie różniły się od współczesnych. Etapy były o wiele dłuższe (często na dystansie ok. 300 km), kolarze notorycznie łapali "gumy" na szutrowych drogach, a w celu zaspokojenia głodu przerywali jazdę, by skorzystać z przygotowanych posiłków.

Po zakończeniu działań wojennych wrócono do idei kolarskiej walki dookoła Polski. W1947, dzięki współpracy: Polskiego Związku Kolarskiego, wydawcy prasowego "Czytelnik" i grupy dziennikarzy, udało się po 8-letniej przerwie reaktywować wyścig. Zwycięzcą po przejechaniu zaledwie czterech etapów i 606 km (najkrótsza trasa w całej historii TdP) okazał się Stanisław Grzelak (Tramwajarz Łódź). Od tego czasu (aż do połowy lat 90. XX wieku) nie udało się jednak uzyskać wyścigowi odpowiedniej rangi. Na przeszkodzie stanęła postawa władz i faworyzowanie innej imprezy kolarskiej –Wyścigu Pokoju. Z tego okresu warto odnotować: triumfy kolarzy zagranicznych – Włocha Francesco Locatelliego (z 1949), Belga Rogera Dierckena (z 1960), HiszpanaJosé Luis Viejo (z 1972) oraz Belga André Delcroixa (z 1974), najdłuższą edycję wyścigu – 2 311 km i 13 etapów (w roku 1953) oraz hat-trick zwycięstw Mariana Więckowskiego (w latach 1954-56), co skopiował dopiero Dariusz Baranowski (w latach 1991-93).

Od 1993 funkcję dyrektora wyścigu objął wicemistrz Igrzysk Olimpijskich w Moskwie –Czesław Lang, którego praca zaowocowała regularnym wzrostem prestiżu imprezy.

W 1996 została ona oznaczona kategorią 2.5, najniższą w ówczesnym kalendarzu UCI.

W 1997 podczas Kongresu Międzynarodowej Unii Kolarskiej w San Sebastián, Tour de Pologne awansował o jedną klasę, otrzymując kategorię 2.4 i został zakwalifikowany jako "Wyścig Narodowy".

W 1999 na Mistrzostwach Świata w Weronie Komisja Techniczna UCI awansowała wyścig do klasy 2.3, a 12 października 2001, podczas kongresu Rady Kolarstwa Zawodowego (Professional Cycling Council), Tour ponownie awansował, otrzymując kategorię 2.2.

W 2005 decyzją władz UCI Wyścig został włączony do cyklu wielu imprez nazwanychUCI ProTour. W skład tej wyselekcjonowanej grupy weszły trzy wielkie toury (Grand Tour): Giro d'Italia, Tour de France, Vuelta a España, klasyki Pucharu Świata, wyścigi etapowe kategorii 2.HC (np. Paryż - Nicea, Tour de Suisse), klasyki 1.HC (np. La Flèche Wallonne – Walońska Strzała). Tour de Pologne jako jedyny awansował o dwie klasy i został zrównany z imprezami 2.HC.

Pięciokrotnie Tour de Pologne otrzymał tytuł "Najlepszej Imprezy Sportowej Roku" w Polsce w Plebiscycie Przeglądu Sportowego, w latach 1995, 1996, 2004, 2008 i 2011. Zyskuje również uznanie władz Międzynarodowej Unii Kolarskiej zdobywając wysokie oceny za organizację.



Koszulki podstawowe


żółta koszulka – jedzie w niej lider czasowej indywidualnej klasyfikacji generalnej. Jest nim zawodnik, którego suma czasów zarejestrowanych na poszczególnych etapach, łącznie ze wszystkimi bonifikatami i karami, jest najmniejsza;

różowa koszulka – jedzie w niej najlepszy kolarz w klasyfikacji górskiej (tzw. góral). Podczas etapów górskich na trasie znajdują się premie górskie kilku kategorii, punkty przyznawane są kilku pierwszym kolarzom w zależności od kategorii;

czerwona koszulka – jedzie w niej najlepszy kolarz w klasyfikacji na najaktywniejszego. W wyścigu przyznawane są punkty za specjalne lotne premie. Na linii premii lotnej trzej pierwsi zawodnicy otrzymują odpowiednio następującą liczbę punktów: 3, 2, 1;

granatowa koszulka (do 2005 r. biała) – jedzie w niej najlepszy kolarz w klasyfikacji punktowej. W wyścigu przyznawane są punkty za dojechanie na metę na czołowych pozycjach w etapach, jak i za tzw. lotne premie charakterystyczne dla etapów płaskich. Na mecie każdego z etapów 20 pierwszych zawodników otrzymuje następującą liczbę punktów za zajęte miejsca